Motorlu taşıtların çalışması için temel unsurlardan biri akü takviye işlemidir. Akü, elektrik enerjisini kimyasal enerjiye çevirerek depolar ve ihtiyaç duyulduğunda tekrar elektrik enerjisi olarak kullanıma sunar. Özellikle aracın ilk çalıştırılması, aydınlatma ve ateşleme sistemleri için çok önemlidir. Ancak bazen aküde enerji tükenebilir ve araç çalışmaz hale gelebilir.
Akü bitmesi, aracın marş basmaması ve hareket edememesi anlamına gelir. Böyle bir durumda çözüm yollarından biri, başka bir araçtan elektrik alarak aracın çalıştırılmasını sağlamaktır. Eğer bağlantı hatalı yapılırsa, hem araç hem de kullanıcı için ciddi riskler ortaya çıkabilir.
Öncelikle takviye yapılacak iki aracın akü voltajlarının eşit olup olmadığı kontrol edilmelidir. Ardından şu adımlar izlenir:
- Araçları Hazırlayın: Araçların motorlarını kapatın ve tüm elektrikli sistemleri (radyo, farlar vb.) devre dışı bırakın.
- Akü Kutuplarını Kontrol Edin: Akü kablosu nasıl takılır sorusunun cevabı burada önemlidir. Takviye maşası olan kırmızı kablo (+) kutuplara, siyah kablo (-) kutuplara bağlanmalıdır.
- Bağlantıları Kurun: Önce aküde hangi kutup sökülür konusunu hatırlayarak bağlantıyı güvenli şekilde yapın. İlk olarak kırmızı kablo boş akünün artı kutbuna ardından dolu akünün artı kutbuna bağlanır. Sonrasında siyah kablo dolu akünün eksi kutbuna ve boş akünün metal kısmına bağlanır.
- Araçları Çalıştırın: Dolu aküye sahip aracı çalıştırın ve birkaç dakika bekleyin. Daha sonra otomatik arabada akü biterse de aynı işlem uygulanarak boş akülü aracı çalıştırmayı deneyin.
- Kabloları Çıkarın: İşlem tamamlandıktan sonra önce siyah kabloyu ardından kırmızı kabloyu çıkarın.
Eğer akü tamamen boşalmışsa ve tekrar şarj tutmuyorsa aküyü değiştirmek gerekir. Bu durumda akü sökme ve akü bağlama işlemi doğru şekilde yapılmalıdır.
Akü Sökme ve Takma İşlemi Nasıl Yapılır?
Eğer aracın aküsü tamamen değiştirilmesi gerekiyorsa şu adımlar takip edilmelidir:
- Akü sökülürken önce hangi kutup başı sökülür? sorusu önemlidir. Önce eksi (-) kutup başı çıkarılmalıdır.
- Yeni aküyü bağlarken tam tersi işlem uygulanır; yani önce artı (+) kutup takılır.
- Son olarak tüm bağlantıları sıkıca yaptıktan sonra araç motor çalıştırılmalıdır.
Bazı araçlarda şarjlı akü takviyesi kullanılabilir. Bu harici bir şarj cihazı ile aküyü tekrar doldurma işlemidir. Fakat bu yöntem her durumda etkili olmayabilir.
Akü Ne Kadar Sürede Biter?
Akü ömrü, kullanıma ve kullanım sıklığına bağlı olarak değişir. Ayrıca iklim koşulları, aracın çalışmadığı dönemde akünün nasıl saklandığı, marş sayısı ve motor kapalıyken araç içindeki elektrikli cihazların kullanımı gibi faktörler de akünün ömrünü etkileyebilir. Genel olarak bir akünün ömrü yaklaşık 4-5 yıl civarındadır. Aküler, elektrokimyasal reaksiyonlarla çalıştıkları için belirli bir iç dirençle doğal olarak deşarj olurlar. Uzun süre hareketsiz kalan araçlar için özellikle bir ay ve üzeri beklemeler aküde sorun yaratabilir. Ancak bu süre, akünün ne kadar süreyle kullanıldığı ve hangi sıklıkla çalıştırıldığı gibi etmenlere bağlı olarak değişir.
Aküler için 25 °C ortam sıcaklığında voltaj kontrolü için önerilen süre altı aydır. Sıcaklık arttıkça kimyasal reaksiyonlar hızlanır ve bu durum akünün kendi kendine deşarj olma hızını artırır. Akü her 10 °C’lik sıcaklık artışında deşarj hızını iki katına çıkarır. Düşük sıcaklıklarda ise akülerin deşarjı daha yavaş olur ve bu durum uzun süreli depolamalarda bekleme ömrünü uzatır. Kış aylarında araç akülerinin durumu farklılık gösterebilir. Soğuk havada kimyasal maddeler daha yavaş hareket eder, bu da daha düşük enerji üretimine yol açar. Bu durum akünün bitmesi yerine performans düşüşü olarak değerlendirilmelidir. Yeni bir akü, kış koşullarına sorunsuz uyum sağlarken, eski bir akü soğuk havalarda normalde sağladığı performansın altında kalabilir. Ayrıca Akünün Bittiği Nasıl Anlaşılır? başlıklı blog yazımızı inceleyerek daha detaylı bilgilere ulaşabilirsiniz.
Akü Takviyesi Yaparken Nelere Dikkat Edilmeli?
Akü takviye işlemi sırasında dikkat edilmesi gereken bazı önemli noktalar vardır:
- Eşit Voltajlı Aküler Kullanılmalı: Farklı voltaj değerlerine sahip aküler kullanılırsa aracın elektrik sistemine zarar verebilir.
- Kabloların Kalınlığı ve Amper Değeri Önemlidir: Akü takviye kablosu kaç amper olmalı sorusu burada devreye girer. Araç tipine göre uygun amper değerine sahip kablolar kullanılmalıdır.
- Kabloların Doğru Bağlanması Şarttır: Yanlış bağlantılar ciddi hasarlara yol açabilir.
Yeni nesil araçlarda akü sistemleri daha karmaşık olabilir. Özellikle dijital göstergesi bulunan araçlarda akü aktarma kablosu ile yapılan takviye işlemleri önerilmeyebilir. Seri bağlantılı akü sistemine sahip bazı araçlarda ise yanlış bağlantı beyin sistemine zarar verebilir.
Böylece akü bitmesi durumunda uygulanacak doğru yöntem, arabadan arabaya akü takviyesi veya şarjlı akü takviyesi olabilir. Ancak işlemi gerçekleştirirken doğru adımları takip etmek, aracın elektrik sistemine zarar gelmesini önleyecektir. Akü değişimi veya takviye işlemlerinde dikkat edilmesi gereken en önemli nokta, doğru bağlantılar yapmak ve güvenlik kurallarına uygun hareket etmektir.